ఏది నిజం ? ఏది సత్యం?

15 పార్క్ అవెన్యూ (అనే భారతీయ ఆంగ్లచిత్రం) నాకు విపరీతంగా నచ్చిన సినిమాలల్లో ఒకటి. అందులో కొంకణా సేన్ శర్మ (మీఠీ) పాత్రకు స్కిజోఫీనియా (schizophrenia) అనే మానసికవ్యాధి ఉంటుంది. ఈ వ్యాధిగ్రస్తులు తమదైన ఆలోచనల్లో, కల్పిత నిజాల్లో, ఊహాజనిత జీవితాల్లో కాలం గడుపుతూ ఉంటారు. అదే నిజంగా, అదే జీవితంగా భ్రమిస్తూ ఉంటారు.


ఈ చిత్రంలో ఒక దృశ్యంలో మీఠీ యొక్క ఊహాజనిత కుటుంబం, భర్త,పిల్లలు, ఇల్లు మొదలైన మాటల్తో విసుగెత్తిపోయిన మీఠీ అక్క అంజలి (షబానా ఆజ్మీ) "ఇవన్నీ నిజాలు కావు కేవలం నీ మెదడ్లోంచీ వచ్చిన కల్పన" అని ఖరాఖండిగా ఒకస్థాయిలో rude గా చెబుతుంది. అప్పుడు మనం సహజంగా మీఠీ నుంచీ ఆశించే స్పందన నిరాశపడటమో లేక హింసాత్మకంగా ప్రవర్తించడం. కానీ మీఠీ అలా చెయ్యదు. చాలా ప్రశాంతంగా ఒక కాలేజీ ప్రొఫెసర్ అయిన అంజలితో "నువ్వొక ప్రొఫెసర్వి. కాలేజిలో చదువు చెబుతావు. పెద్దపెద్ద వ్యాసాలు రాస్తావు. ఇవన్నీ నిజం కాదు. కేవలం ఊహలని, నీ మెదడు కల్పించిన కల్పన మాత్రమే అని చెబితే నీకు ఎలా ఉంటుంది?" అని అడుగుతుంది.


ఈ డయలాగ్ వినగానే, నా మెదడు పైన ఒక బకెట్టు చన్నీళ్ళు కుమ్మరించినట్లనిపించింది. "ఎంత వేదాంతం, జీవిత సత్యం నిండుందీ ఆలోచనలో!" అనిపించింది. మనకు తెలిసిన ప్రపంచమే మన నిజం. పదుగురు అంగీకరించిందీ పాటించేదే మనకు సత్యం. అంతేతప్ప ‘నిజంగా నిజం’ ఎవరికైనా తెలుసా? ఏది సత్యమో ఖచ్చితంగా చెప్పగలమా? మనకు తెలీనిదాన్ని నిజం కాదనుకుంటాం. అప్పటీకే తెలిసిందానికి భిన్నంగా కొత్తగా ఏదైనా వినిపిస్తే కనిపిస్తే సత్యం కాదని నిర్ణయించుకుంటాం. నిజం సత్యమనేవి వ్యక్తిగతమని, భావాలకూ, నమ్మకాలకూ, తమకు తెలిసిన ప్రపంచానికీ అనుగుణంగా అవి రూపాంతరం చెందుతాయని అందరం మర్చిపోతాం. అలాంటప్పుడు మనం నమ్మివన్నీ నిజాలు కావని ఎవరైనా చెబితే ఎలా ఉంటుంది? మనజీవితం ‘కేవలం ఊహ!’ అని ఎవరైనా తేల్చేస్తే ఎలా ఉంటుంది?


అందుకే...సత్యానికి పలు పార్శ్వాలుంటాయని నా నమ్మకం.నిజానికి వివిధ కోణాలుంటాయని విశ్వాసం. అకిరకురసోవా ‘రోషోమాన్’ లో చెప్పినా, మన శ్యాంబెనెగల్ ‘సూరజ్ కా సాత్వాఘోడా’ లో వివరించినా, ఆల్బర్ట్ అయిన్ స్టీన్ సాపేక్షసిద్ధాంతంలో ప్రతిపాదించినా...ఇతి...ఇతి (ఇదే ఇదే!!). నిజం- సత్యం అనేవి ఎప్పటికీ నేతి..నేతి (ఇది కాదు ఇదికాదే!!).

****