త్రివేణి - గుల్జార్ నానోలు

రతన్ టాటా నానొ కార్ గురించి చెప్పినప్పటి నుండీ మన తెలుగు బ్లాగుల్లో చిట్టిపొట్టి కవితలు నానొల రూపంలో దర్శనమిస్తున్నాయి. వీటినే అక్కడక్కడా "హైకులు" గా వ్యవహరించినట్లు గుర్తు. ‘వాక్యాల్ని విరగదీసి,విడదీసి వరుసగా పేర్చేస్తే కవిత్వమౌతుందా?’ వంటి ప్రశ్నలే ఈ నానోలకూ పడ్డాయి. కొందరు వింతకవితా ప్రక్రియగా అభిమానిస్తే, మరికొందరు మరుగుజ్జు కవితలు అవసరమా అని ప్రశ్నించారు. మరొకరు ఏకంగా, "నానోల స్ఫూర్తితో నేను 'నోనో'లు కనిపెట్టా.. " అన్నారు.

ఈ నేపధ్యంలో You tube ప్రయాణం చేస్తుటే ప్రముఖ హిందీ కవి,రచయిత, దర్శకుడు ‘గుల్జార్’ గారి కవితా ప్రయోగాన్ని చూశాను. మూడు పాదాలుండే ఈ బుల్లి కవితల్ని ఈయన "త్రివేణి" అని ముద్దుగా పిలుచుకున్నారు. ఈ పేరు వెనుకా మర్మముంది. అది తరువాత. ఈ బుల్లి కవితలోని ప్రత్యేకతేమిటంటే మొదటి రెండు పాదాలు ఒక పరిపూర్ణమైన ఆలోచనను ఆవిష్కరించేస్తాయి. ఆలోచన పూర్తయిందనుకున్న తరుణంలో, అప్పటిదాకా కనిపించని మూడో పాదం గబుక్కున వచ్చేస్తుంది. వస్తూవస్తూ, మొదటి రెండు పాదాల అర్థాన్ని సమూలంగా మార్చెయ్యడమో, ఉదాత్తతను వ్యంగ్యంగా కూల్చెయ్యడమో లేక రెండుపదాలకూ మరింత భావాన్ని తెచ్చేదిగానో తయారవుతుంది.

ఇక దీనికి "త్రివేణి" అని పేరుపెట్టడానికిగల కారణాల్ని గుల్జార్ చాలా అర్థవంతంగా చెబుతారు. అలహాబాద్ లో గంగా-యమునల సంగమం జరుగుతుంది. కలిసేది రెండునదులే అయినా, కనిపించని సరస్వతీ నదితో కలిపితేగానీ త్రివేణీ సంగమం అవదు. అందుకే అర్థాల్ని మూడోపాదం మార్చే చిట్టిపొట్టి కవితలకు గుల్జార్ త్రివేణి అని పేరు పెట్టుకున్నారు.

గుల్జార్ చెప్పిన కొన్ని త్రివేణిలకు నేను తెలుగు స్వేఛ్ఛానువాదం అందిస్తూ ఆ యూట్యూభ్ వీడియో కూడా పెడుతున్నాను. చూడండి. వినండి. ఆనందించండి.

1. उड के जाती हुयी पंछी ने बस इतना ही दॆखा
दॆर से हाथ हिलाती हुयी ऒ शाख फिजा मे
...अल विदा कहनॆ कॊ या पास बुलाने कॊ !?!

ఏగిరేపావురానికి ఇంతే కనిపించింది
దూరంగా చిటారుకొమ్మ చెయ్యూపిన వైనం
...వీడ్కోలు పలికేందుకో, రమ్మనిపిలిచేందుకో తెలియరాలేదు

2. सब पर आती है सब कि बारी सॆ
मौत मुन्सिब है कमुमॆष नही
...जिन्दजी सब पर क्यू नही आती ?

అందరికీ వస్తుంది, అనుకున్న సమయానికి వస్తుంది
మృత్యువు తప్పదు, అదీ వస్తుంది
...కానీ జీవితం అందరికీ రాదెందుకో?


4. आप के खातिर आजर हम लूट भी लॆ आस्मा
क्या मिलॆगा चंद चम्कीलॆ शीशॆ तॊड कर?
...चांद चुब जायॆग तो उंग्ली से खून आजायेग !

నీకోసం చుక్కలూ చంద్రుడ్ని తెచ్చినా
గాజుపెంకులు తప్ప దక్కేది ఏముంది?
చందమామ మొనతగిలితే నీ వేలికి రక్తమొస్తుందేమో!

5. तमाम सफॆ किताबॊं के फड्फडा नॆ लगॆ
हवा धकॆल कर दर्वाजा आगई घर मॆ
...हभी हवाकि तरह तुम भी आजाया करॊ !

పుస్తకాల పేజీలన్నీ రెపరెపలాడాయి
గాలి తలుపును తోసుకుని విసురుగా వచ్చింది
...అప్పుడప్పుడూ నువ్వుకూడా అలావస్తే, నీ సొమ్మేంపోయింది!